Empowering ouderschap. Relaxt en mindful opvoeden

Tegenwoordig spreek je van curling ouders of helikopter ouders. En blijkbaar zijn er ook opvoedstijlen te vergelijken met olifanten, panda’s, tijgers en kwallen. Alsof je al niet onzeker genoeg kunt worden van het ouderschap, mag men je blijkbaar ook nog eens vergelijken met een sport, een dier of een voertuig. En dat is dus geen compliment. Maar hoe moet het dan wel? Naar aanleiding van het boek ‘Empowering Ouderschap’ van Einat Nathan, ben ik mijn eigen opvoedstijl onder de loep gaan nemen en wil ik meer weten van relaxt en mindful opvoeden.

Wat is empowering ouderschap?

“Zo voed je je kinderen op tot sterke en onafhankelijke mensen. Niet voor curling ouders!” is het onderschrift op de cover van het boek Empowering Ouderschap van Uitgeverij Altamira te lezen. In dit handboek voor ouders van zowel kleine kinderen als pubers valt te lezen hoe je kinderen meer als onafhankelijke individuen kunt zien. We hoeven niet te streven naar perfectie en we hoeven niet overal een kant-en-klare oplossing voor te hebben, volgens schrijfster en opvoedkundige Einat Nathan.

Dat klinkt heerlijk relaxt, maar de meeste van ons zijn heel anders opgevoed en deze opvoedstijl voelt voor velen dan ook tegennatuurlijk. En ik moet zeggen dat het voor mij juist best hard werken is. Ik ben er namelijk een. Zo’n helikoptermoeder. En een curling moeder. En ik doe blijkbaar ook best wel aan bulldozing parenting. Kortom: ik ben heel beschermend en neem het liefst obstakels voor mijn kinderen weg. Ik wil graag dat mijn kinderen het beste uit zichzelf halen en ik durf eerlijk te zeggen dat ik daar inderdaad mijn eigen ideeën op na houd. Dat doe ik niet expres. Ik dacht altijd dat het uit liefde voortkwam. En dat ik enkel de beste intenties had. Tot ik een stukje las op bladzijde 23 van Empowering ouderschap:

“Mijn kind is niet mijn visitekaartje”

En toen viel bij mij het kwartje dat ik teveel perfectie nastreef uit egoïsme. Want als mijn oudste op school de klas uit wordt gestuurd, zie ik dat als een falen in mijn opvoeding. Ik heb hem tenslotte geleerd dat hij zich moet gedragen in de klas. En als mijn kleuter lelijk doet tegen een ander kindje bij de speeltuin, voel ik mij vreselijk schuldig naar de andere ouders toe. Want ik heb hem waarschijnlijk die slechte manieren bijgebracht. Einat Nathan zegt daarover: “Als we ons gekwetst voelen (of teleurgesteld zijn of in verlegenheid worden gebracht), zijn we op onszelf gericht en zijn we niet vrij om onze taak als ouders te vervullen”. We zijn allemaal mensen met goede intenties en veel tekortkomingen. We mogen onze kinderen, maar ook onszelf, onvoorwaardelijk accepteren. Maar goed. Dat klinkt dus makkelijker gezegd dan gedaan.

Op bladzijde 27 staat ook zo mooi beschreven dat we niet tegen bezorgdheid moeten vechten, maar ons op plezier mogen richten. Iets meer zelfspot krijgen kan al helpen. En jezelf niet afstraffen als je weer eens moppert, maar het ombuigen tot iets positiefs.

We kunnen niet meer doen dan onze hulp aanbieden. Laten weten dat we er zijn. En blijven aanmoedigen. Maar dan wel vanaf de zijlijn en niet midden op het veld.

Empowering Ouderschap vind ik een fijn handboek met heel veel eyeopeners. Ook voor hoe je het beste met tieners kunt communiceren en hoe je met het onderwerp ‘huiswerk’ om kunt gaan, zonder er steeds strijd om te hebben. Andere belangrijke onderwerpen die in het boek worden behandeld zijn: social media en schermtijd, scheiding en seksualiteit. Zoveel onderwerpen in zo’n klein boekje? Het gaat dan ook wel allemaal een beetje in een sneltreinvaart naar mijn idee en ik voel dan ook de behoefte om het boek binnenkort nogmaals te lezen. Gelukkig staat hij hier gewoon binnen handbereik.

Mindful opvoeden

Ik vind mindfulness al tijden een bijzonder iets. Vooral omdat het alles is wat ik niet ben. Gevoelsmatig dender ik door het leven heen. Chaotisch, met haast en zonder een greintje geduld. Aan het eind van de dag kan ik aan de ene kant tevreden zijn met wat ik allemaal weer van mijn lijstje heb kunnen strepen. Maar ik voel me ook regelmatig schuldig naar de kinderen toe. Heb ik ze wel voldoende aandacht gegeven? Heb ik ze wel écht gehoord en gezien vandaag?

In het boek De Kleine Kikker van Kosmos Uitgevers krijg je handige tips voor mindfulness voor jonge ouders en hun kinderen. Naast ervaringsverhalen staan er ook veel mindfulness oefeningen in die je zowel alleen als samen met je kinderen kunt doen.

Deze oefeningen zorgen ervoor dat je tot rust komt. Dat je jezelf openstelt om te voelen. Bijvoorbeeld bij irritaties of boosheid kun je even terug naar jezelf en kijken waar dit gevoel nu precies vandaan komt. In plaats van tot tien tellen (wat bij mijn voor geen meter helpt), doe je een soort zelf-check.

En het mooie is: dat kun je kinderen ook al van jongs af aan bijbrengen. Met behulp van een knuffel bijvoorbeeld, zoals een kleine kikker. Vraag je kind bijvoorbeeld maar eens waar ze vooral iets voelen als ze boos zijn en laat ze dat aanwijzen bij de kikkerknuffel. En waar voelen ze iets als ze heel blij zijn? Of nerveus? Door aandacht te geven aan dat gevoel mag het er zijn en kan je kind sneller leren ermee om te gaan.

Heel eerlijk: de schrijfstijl van Eline Snel spreekt mij niet heel erg aan. Vooral de voorbeelden vind ik ietwat zweverig geschreven en door het overmatig gebruik van puntjes… zit er niet voldoende tempo in de verhalen. Het duurde dan ook even voor ik het boek echt door wilde lezen. Maar dat is wel de moeite waard geweest! En het sluit mooi aan bij het boek hierboven. Want wat je bij beide leest, is dat je altijd terug kunt naar de kern van een situatie, als je het even niet meer weet.

Vooral de aandachtsoefeningen vind ik waardevol. En haar ‘Eerste hulp bij buikpijn’ is ook erg handig. Vooral Eli kan uit het niets klagen over hoofdpijn en buikpijn, maar vaak is er dan toch iets anders aan de hand. Ons lieve mannetje is heel gevoelig.  Bij deze oefening vraag je je kind om met de vingers op de pijnlijke plek te wrijven. Je zegt dat die plek heel goed weet wat er aan de hand is en je kind kan dus een vraag aan de buik/het hoofd/andere pijnlijke plek stellen. Want die weet vast wat er precies aan de hand is. Je neemt de pijn serieus en dit geeft jouw kind de tijd en ruimte om zelf te erkennen wat er aan de hand is. Soms is het echt pijn. Andere keren zijn het misschien spanningen of zijn ze erg moe.

Voor ouders van tieners heeft Eline Snel trouwens ‘Ruimte geven & dichtbij zijn‘ geschreven. Mindfulness voor pubers. Maar zeker ook voor ouders zoals ik, die het vaak lastig vinden niet direct op (en vaak ook tegen) de tiener in te gaan.

Maar hoe dan?!

Tot slot wil het boek ‘Maar hoe dan?!‘  van Uitgeverij Snor ook nog even benoemen. Dit boek van Dr. Karin Middelburg en Philippine van der Goes gaat over het menselijk lichaam, seksualiteit en liefde voor iedereen. Maar wat heeft dat met empowering ouderschap en een mindfulness opvoeding te maken?

Volgens Einat Nathan van het boek ‘Empowering ouderschap’ is het nooit te vroeg om over deze onderwerpen te beginnen bij je kinderen. Zeker in een tijdperk waar alle informatie en beelden voor het grijpen liggen. Je kunt maar het maar beter voor zijn, is haar motto. Maar natuurlijk geef je kinderen alleen informatie die ze aan kunnen. Het boek ‘Maar hoe dan?!’ is geschreven door een gynaecoloog en een coach die precies weten hoe je de juiste informatie verschaft. Inclusief plaatjes (ja ook van piemels en billen, wat tot veel gegniffel zal leiden), dus al toegankelijk voor kinderen vanaf een jaar of 5.

Mijn conclusie: Je kunt eindeloos boeken blijven lezen, maar op een gegeven moment kun je ook gewoon accepteren dat iedere ouder zijn of haar eigen opvoedingsvisie heeft. Het is een mix van nature/nurture en wat je om je heen ziet en leest. Fijn leesvoer geeft mij houvast in tijden dat ik echt even geen idee meer heb waar ik nu eigenlijk mee bezig ben. En dan pik ik er wat onliners uit die ik als mantra tegen mezelf kan zeggen.

Mindfulness is iets wat je jezelf echt kunt aanleren en hoeft lang niet zo zweverig te zijn als je misschien denkt. Het is fijn om even pas op de plaats te nemen en te bedenken: wat is hier, op dit moment, nu echt het allerbelangrijkst?

En ja, er gaat geregeld iets mis. Maar ook dat mag en je kinderen mogen dat weten. Zodat zij later ook niet de druk voelen helemaal perfect te hoeven zijn.

Ken jij bovenstaande boeken al? En welke hulplijnen zet jij in als je het allemaal even niet meer weet?